Hoe staat het met de luchtkwaliteit in de provincie Utrecht? Hoe schoon is de route die ik fiets? En welke fietsroute is eigenlijk het schoonst? We onderzoeken het in Snuffelfiets.
Wat is Snuffelfiets?
Sinds 2018 fietsen vrijwilligers in de provincie Utrecht met een sensor aan hun fiets. De sensor meet onder andere fijnstof (PM2,5) en temperatuur. Zo worden al fietsend omgevingsfactoren gemeten en in beeld gebracht.
De verzamelde data worden (geanonimiseerd) gepresenteerd in actuele kaarten via diverse online dashboards. Deelnemers zelf hebben ook toegang tot een persoonlijk portal, waar zij gedetailleerde informatie van hun routes kunnen vinden.
Waarom doen we Snuffelfiets?
Met Snuffelfiets kunnen we veel meer data over luchtkwaliteit verzamelen op verschillende plekken verzamelen. We krijgen inzicht in schone fietsroutes en minder schone fietsroutes. En bovendien geven de data ook inzicht in de manier waarop fietsers zich door de omgeving bewegen, iets wat nog niet eerder goed in beeld is gebracht. Zo kunnen overheden bijvoorbeeld beleid maken voor een gezonde leefomgeving. En inwoners kunnen op basis van deze informatie bijvoorbeeld kiezen om routes te nemen waar de luchtkwaliteit beter is.
Luchtkwaliteit en gezondheid
Ongezonde lucht veroorzaakt luchtwegaandoeningen, maar ook kanker, hart- en vaatziekten en dementie. Vooral mensen met een longaandoening, ouderen en kinderen zijn kwetsbaar, maar ook bij mensen met gezonde longen is het inademen van deze stoffen op termijn erg schadelijk. Luchtkwaliteit wordt meestal in kaart gebracht aan de hand van een beperkt aantal meetpunten met vaste sensoren. Maar de luchtkwaliteit kan van straat tot straat en van dag tot dag verschillen.
Waar vind je de data?
Alle data van Snuffelfiets zijn terug te vinden via diverse dashboards:
- Knowyourair.net
- RIVM, Samen Meten Dataportaal (klik aan bij kaartlagen: ‘gemeten door fietsers’)
Kwartaalrapportages
Onze eigen dataclub (vrijwilligers) maakt sinds 2023 kwartaalrapportages van de Snuffelfietsdata. Je kunt ze hieronder downloaden.
2024 – Kwartaal 1
2023 – Kwartaal 4
2023 – Kwartaal 3
2023 – Kwartaal 2
2023 – Kwartaal 1
Publicaties
Open Universiteit (2023). Cyclists as Intelligent Carriers of Space-Time Environmental Information: Crowd-Sourced Sensor Data for Local Air Quality Measurement and Mobility Analysis in the Netherlands. Journal of Urban Technology.
RIVM (2021). Assessment of PM2.5 Exposure during Cycle Trips in The Netherlands Using Low-Cost Sensors. International Journal of Enrvironmental Research and Public Health.
Inzichten tot nu toe
- Ruim 550 inwoners van de provincie Utrecht doen of deden als vrijwilliger mee.
- In 2020 zijn er meer dan 20 miljoen metingen gedaan dankzij Snuffelfiets.
- De fietsmetingen zijn een goede aanvulling op officiële metingen. De mobiele metingen waren, op wat uitzonderingen na, verrassend betrouwbaar volgens het RIVM. De fietsmetingen laten zien dat, als je maar genoeg meetresultaten hebt, ook goedkope fijnstofsensoren nuttige informatie kunnen leveren.
- In de metingen is terug te zien dat het écht uitmaakt of je langs een drukke of juist een rustige weg fietst voor de blootstelling aan fijnstof. In binnensteden of langs provinciale wegen worden beduidend hogere concentraties gemeten waar fietsers aan worden blootgesteld. Deze informatie kan helpen bij het bepalen van schonere routes.
- Volgens de Open Universiteit nemen snuffelfietsers dikwijls niet de kortste route van A naar B, maar maken ze een omweg. Ze blijken de locaties met de meeste fijnstof te vermijden. De aanwezigheid van groene en blauwe landschapselementen langs de (alternatieve) route is daarbij een belangrijke factor. Hoe meer die aanwezig zijn, hoe meer kilometers fietsers omrijden.
Snuffelfietstochten om zelf te doen!
Hoe meer data we verzamelen, des te betrouwbaarder zijn de resultaten. Dus blijf vooral fietsen! De afgelopen tijd hebben Snuffelfietsers mooie fietsroutes uitgezet. De routes hebben een formeel start- en eindpunt maar zijn uiteraard op elk willekeurig punt op de route op te pikken.
- Omgeving IJsselstein (gemaakt door Koos uit IJsselstein)
- Omgeving Zeist (gemaakt door Bernard uit Zeist)
- Omgeving Amersfoort – Scherpenzeel (gemaakt door Matthijs en Willem uit Scherpenzeel)
- Omgeving Loosdrechtse Plassen (gemaakt door Marjan uit Tienhoven)
- Omgeving Utrechtse Heuvelrug (gemaakt door Power Amersfoort)
Video’s Snuffelfiets
Snuffelfiets webinar 10 mei 2021
Over onderzoek naar de blootstelling aan uitlaatgassen op basis van Snuffelfietsdata en het doen van temperatuurmetingen met de Snuffelfietssensor.
Inspiratiesessie Democrazy – Snuffelfietsevent 23 januari 2021
Ferenc van Damme deelt kennis en inspiratie over de snel veranderende wereld en nieuw samenspel tussen de publieke sector en de samenleving.
Snuffelfiets webinar – 2 juni 2020
Snuffelfietswebinar – 12 mei 2020
Podcast serie over Snuffelfiets
Data en ethiek 1
In deze aflevering vertelt Ivonne Jansen-Dings over data en citizen science (burgerwetenschap) en waarom deze ontwikkeling zo belangrijk is voor een gezonde democratie.
Data en ethiek 2
In deze aflevering buigt Rob Peters zich over de vraag: hoe ga je om met de data die je verzamelt en welke ethische kwesties spelen er op de achtergrond mee?
Innovatie
Hoogleraar Albert Meijer laat zijn licht schijnen over wat er nodig is om ruimte te geven aan innovatie. Stephen van Aken en Christa Docter vertellen hoe dat bij de provincie Utrecht gaat.
Resultaten (vodcast)
Joost Wesseling (RIVM), Wouter Hendrickx (RIVM), Geert Janssen (provincie Utrecht), Claar Schouwenaar (provincie Utrecht) en Maaike Huitema (provincie Utrecht) bespreken de resultaten van 1,5 jaar Snuffelfiets.
Meer informatie
Ben je geïnteresseerd in luchtkwaliteit. Er is veel informatie over te vinden. Kijk bijvoorbeeld eens op:
